Ο πρώτος πεζόδρομος στη Θεσσαλονίκη ήταν η Ικτίνου, που λεγόταν και οδός «Σχολείων» γιατί φιλοξενεί ακόμη δυο μεγάλα δημοτικά (41ο-43ο) και το ιστορικό 2ο Γυμνάσιο – Λύκειο. Στις αρχές της δεκαετίας του ’80 με εμπνευστή τον συνάδελφο μου στο πανεπιστήμιο συγκοινωνιολόγο Βασίλη Δημαρέλο, προτείναμε την πεζοδρόμησή του στην εξαιρετική δημοτική αρχή της εποχής, τον δήμαρχο Θεοχάρη Μαναβή και τον αρμόδιο αντιδήμαρχο αρχιτέκτονα Κώστα Παπαθεοδώρου (Παρένθεση: η συνεργασία ΠΑΣΟΚ – ΚΚΕ εσωτερικού στην τοπική αυτοδιοίκηση άφησε πολύ θετικά ίχνη στην πόλη και η απότομη διακοπή της το ’86 οδήγησε στην κυριαρχία της εργολαβικής λογικής που κράτησε, δυστυχώς, 24 χρόνια μέχρι το 2010).
Τότε, όμως, ήταν ακόμη πολύ πρώιμη η αίσθηση της εισβολής των Ι.Χ. στη ζωή μας αλλά και άγνωστος ο κίνδυνος της κατάληψης των χώρων από τραπεζοκαθίσματα. Κατάστημα «υγειονομικού ενδιαφέροντος» στην Ικτίνου υπήρχε μόνο ένα, το κλασικό εστιατόριο Τίφανυς που ήταν και ο βασικός πολέμιος της πρότασης. Επικρατούσε η αντίληψη πως ο οδηγός μπορεί να σταθμεύει μπροστά σε ένα κατάστημα , να ψωνίζει ότι θέλει (π.χ. ένα πακέτο με φαγητό) και να φεύγει. Φυσικά, μόλις το έργο ολοκληρώθηκε, η αξία της περιοχής και η εμπορικότητά της μεγάλωσε, η ασφάλεια των μαθητών αυξήθηκε κατά πολύ και τα πρώτα τραπεζάκια – έξω όχι μόνο καθησύχασαν τις ανησυχίες των καταστηματαρχών αλλά έδωσαν δυστυχώς και το μήνυμα και για την σταδιακή μετατροπή των πεζόδρομων σε «τραπεζόδρομους».
Δεν υπάρχει γενικός κανόνας – συνταγή για την επιλογή ενός πεζόδρομου. Κάθε οδός έχει τα δικά της χαρακτηριστικά, από τα οποία μεγαλύτερη σημασία έχουν οι φόρτοι (της κυκλοφορίας και των πεζών), η σύνδεση ιστορικών μνημείων αλλά και οι παρακείμενες χρήσεις γης στα ισόγεια αλλά και τους ορόφους.
Στη Θεσσαλονίκη, ωστόσο, επειδή η μεγάλη κίνηση των οχημάτων γίνεται γραμμικά στους μεγάλους παράλληλους προς τη θάλασσα άξονες, οι κύριοι, τουλάχιστον πεζόδρομοι πρέπει να αναζητηθούν κάθετα. Πραγματικά, η κατεύθυνση προς τη θάλασσα ενδείκνυται από κάθε άποψη: κυκλοφοριακή, αισθητική (είναι εξαίσιο το θέαμα της καθόδου με τα πόδια προς το Θερμαϊκό) αλλά και περιβαλλοντική (υπάρχει περισσότερη ηλιοφάνεια από τους παράλληλους άξονες που σκιάζονται από τις υψηλές πολυκατοικίες).
Για τους παραπάνω λόγους διαμορφώθηκαν ιστορικά στην πόλη οι μεγάλοι κάθετοι πεζόδρομοι της Αριστοτέλους και της Δ. Γούναρη (που ξεκινάει απ’ τη Ροτόντα και πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι τη θάλασσα) ενώ παράλληλος είναι μόνον αυτός της Καλαποθάκη. Ανάμεσά τους βρίσκονται η Ικτίνου (που κι αυτή, κατά τη γνώμη μου, πρέπει να επεκταθεί – σφύζουν η Κούσκουρα και η Βογατσικού από πεζούς) και η πολυσυζητημένη Αγίας Σοφίας για την οποία, λόγω χώρου, είμαι υποχρεωμένος να συνεχίσω την επόμενη εβδομάδα.
Του Σπύρου Βούγια
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου